Paleolit był okresem narodzin obiektów, które możemy nazwać pierwszymi dziełami sztuki. Trwał on od ok. 2 mln lat do ok. 11000 p.n.e. Powstała wówczas sztuka, plastyka figuralna, zdobnictwo oraz ornamentacja na narzędziach.
Sztuka paleolitu osiągnęła swój szczyt ok. 40 000 r. p.n.e. Z tego okresu pochodzą kamienne figurki z wizerunkiem kobiety, którą zwykło się nazywać „Venus” bądź też „Paleolitycznymi Wenus” (m.in. „Venus z Willendorf”, „Venus z Dolní Věstonice” czy „Venus Tan-Tan”). Te niewieście postaci były nagie, otyłe i ukazywały cechy kobiece (biodra, piersi). Związane one były z kultem płodności oraz czczeniem bogini – opiekunki kobiet w okresie ciąży. Figurki te wykonywano przeważnie z kamienia, gliny lub kości. Stanowią one najstarsze na świecie dzieła sztuki. Stworzono je najprawdopodobniej na terenach Ukrainy lub Rosji. Najstarszymi z nich są: „Venus z Tan Tan” i Venus z Berekhat Ram”. W Polsce znaleziono tylko jedną taką figurkę (Wilczyce, 1999 r.). Według badań ma ona ok. 15 000 lat.
Spotkano się również z figurkami przedstawiającymi mężczyzn czy zwierzęta.
Innymi dziełami sztuki paleolitu były petroglify, czyli wyryte w skale rysunki. Stanowią one przedliterackie symbole związane z ówczesną kulturą i religią. Przenoszono w ten sposób świat tamtych plemion na naskalny, wyryty malunek. Te skalne ryty nie mają ani perspektywy (każdy obiekt przedstawiono oddzielnie), ani proporcji (np. zwierzęta mają różne wielkości). Najstarsze petroglify pochodzą z późnego, górnego paleolitu. Dziś można je ujrzeć np. na Newspaper Rock State Historic Monument (w południowym Utah w USA), w skandynawskim Häljesta (Västmanland w Szwecji) czy Bhimbetka w Indiach.
Po petroglifach zaczęto także stosować inne formy sztuki naskalnej, czyli piktogramy i ideogramy. Do tych malowideł skalnych używano już farb w postaci naturalnych barwników.
Istniała także tzw. sztuka ruchoma, czyli np. elementy stroju, ozdoby, broń, narzędzia bądź też wisiorki (z kłów). Służyła ona celom komunikacyjnym oraz dekoracyjnym. Ubiór i ozdoby ciała stanowiły powszechnie znany sposób sygnalizowania swojego pochodzenia lub też pozycji społecznej.
Sztuka paleolitu była wybuchem kreatywności naszych przodków, czyli Homo sapiens. Ówczesny człowiek nie tylko zdobył umiejętność posługiwania się najprostszymi narzędziami, ale je także zdobił. Od tej pory wraz z ewolucją naszych praprzodków ewoluowała także i sztuka.
Genialne. Wszystko ładnie zebrane, uporządkowane, konkrety. Dziękuję :).
Bardzo mi pomogło w zad. dom. z plastyki. 🙂
super pomogło mi w zad. dom., ale trochę nudno
Subcio. Wielkie dzięki 0 0
\_/
Kilka poprawek:
1. Błędem jest twierdzenie że szczyt sztuki paleolitu przypada na okres ok. 40 tys lat BC – najstarsze malowidła ani nie stanowią jakichś wielkich osiągnięć w dziedzinie techniki ani artyzmu (vide El Castillo), dopiero malowidła i rysunki datowane na ok 32 – 29 tys lat BC odkryte w jaskini Chauvet mogą być traktowane jako dzieła artystyczne w dzisiejszym znaczeniu tego pojęcia, nie są one wszakże jedyne, późniejsze malarstwo jaskiniowe związane z kulturą magadaleńską Altamira, Lascaux i inne jaskinie (ok. 20 – 11 tys lat BC) niczym im nie ustępują. Okres występowania dzieł wybitnych zamknąć by można pomiędzy 32 a 15 tys BC czyli 17 tysięcy lat – nie ma tu więc mowy o szczytach bądź załamaniach sztuki.
2. Rzeźbione figurki kobiet odnajdowane na stanowiskach archeologicznych Zachodniej, Środkowej i Wschodniej Europy a także Azji datować można od mniej więcej 26 do ok. 20 tys. BC (wiązane są one ogólnie z tzw. technokompleksem kultur graweckich – od stanowiska La Gravette we Francji i pokrewnych kultur plawlovskiej oraz kostienkowsko-awdiejewskiej).
3. Afrykańskie wenus z Tan Tan i Berekhat Ram są datowane wstępnie na około 300 – 500 tys i 230 tys lat i jeśli rzeczywiście są to wyobrażenia powstałe celowo datowanie całej sztuki paleolitycznej trzeba będzie przesunąć mocno w czasie. Na razie tzw. „główny nurt” nauki skupia się na bezspornych świadectwach działalności artystycznej człowieka a te datowane są dopiero na okres 40 tys lat BC i łączy się je z człowiekiem podwójnie myślącym.
4. Na terenie Polski (w Wilczycach) znaleziono łącznie kilkanaście tzw. figurek Wenus – większość z nich została wykonana z krzemienia i przedstawia tylko bardzo ogólny zarys postaci kobiecej z profilu – pasuje on do rytów i form rzeźbionych znanych z Europy Zachodniej. Datowane są one na okres istnienia kultury magdaleńskiej.
Reszta artykułu (pomijając mocne skróty myślowe) może być. 🙂